Ογδόντα χώρες ζήτησαν από κοινού την Κυριακή, στο κοινό ανακοινωθέν της Διάσκεψης για την Ειρήνη στην Ουκρανία που διεξάγεται στο Μπούργκενστοκ της Ελβετίας, η “εδαφική ακεραιότητα” της Ουκρανίας να αποτελέσει τη βάση για οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου της Ουκρανίας.

“Ο συνεχιζόμενος πόλεμος της Ρωσικής Ομοσπονδίας εναντίον της Ουκρανίας εξακολουθεί να προκαλεί μεγάλης κλίμακας ανθρώπινο πόνο και καταστροφή, και να προκαλεί κινδύνους και κρίσεις με παγκόσμιες επιπτώσεις”, αναφέρεται στην τελική διακήρυξη.

Σημειώνεται πάντως ότι ορισμένα σημαντικά αναπτυσσόμενα έθνη δεν συνυπέγραψαν το ανακοινωθέν. Πρόκειται για κράτη στα οποία η Ρωσία ασκεί έντονη επιρροή μέσω διμερών σχέσεων ή μέσω της παρουσίας της σε οργανισμούς όπως η BRICS.

Η υποστήριξη των Δυτικών και άλλων ηγετών στη σύνοδο κορυφής στην Ελβετία για την ειρήνη στην Ουκρανία δείχνει πως το διεθνές δίκαιο μπορεί να αποκατασταθεί, δήλωσε ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι μετά τη διήμερη σύνοδο.

Το παρασκήνιο

Δυτικές δυνάμεις και άλλες χώρες ασκούσαν σήμερα Κυριακή πίεση για την επίτευξη συναίνεσης σχετικά με το πώς θα τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία στη διάρκεια της συνόδου κορυφής, όμως ορισμένες χώρες μπορεί να μην δεχθούν να στηρίξουν τα τελικά συμπεράσματα, ενώ δεν είναι άγνωστο αν οι συνομιλίες στο μέλλον θα περιλαμβάνουν τη Ρωσία.

Περισσότερες από 90 χώρες συμμετείχαν στις διήμερες συνομιλίες στο θέρετρο Μπούργκενστοκ των Άλπεων που διοργανώθηκαν κατόπιν επιθυμίας του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

Όμως η Μόσχα, που δεν προσκλήθηκε, και κατέστησε σαφές ότι δεν ήθελε να συμμετάσχει, χαρακτήρισε τη σύνοδο χάσιμο χρόνου και διατύπωσε προτάσεις ειρήνευσης που δεν αφήνουν κανένα περιθώριο συμβιβασμού στο Κίεβο. Η Κίνα είναι άλλη μία αξιοσημείωτη απουσία.

“Despite our different points of view, we have managed to agree on a common vision – the #BürgenstockCommuniqué. I am confident that we will commit ourselves to this process beyond the Bürgenstock, knowing that the road ahead is long & challenging”, 🇨🇭 President Viola Amherd. pic.twitter.com/FRizYSYd5t

— Swiss Embassy Kyiv (@SwissUA) June 16, 2024

Η διάσκεψη υπογράμμισε ωστόσο την ευρεία υποστήριξη που εξακολουθεί να απολαμβάνει η Ουκρανία από τους συμμάχους της, αλλά και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει οποιαδήποτε κατάπαυση του πυρός που θα έχει διάρκεια, με τις ουκρανικές δυνάμεις σε θέση άμυνας έπειτα από πρόσφατες στρατιωτικές ήττες και την καθυστέρηση της δυτικής βοήθειας. Η Ρωσία ελέγχει περίπου το 20% της Ουκρανίας.

Προσχέδιο της τελικής διακήρυξης που είδε το Reuters αναφέρεται στη ρωσική εισβολή ως “πόλεμο” -έναν χαρακτηρισμό που απορρίπτει η Μόσχα- και καλεί για αποκατάσταση του ουκρανικού ελέγχου στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια και στα ουκρανικά λιμάνια στην Αζοφική.

Το προσχέδιο, που φέρει ημερομηνία 13 Ιουνίου, καλεί σε σεβασμό της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας.

‘Όμως σε συμφωνία με τους πιο μετρημένους δηλωθέντες σκοπούς της διάσκεψης, παραλείπει πιο σκληρά θέματα για το πώς θα μοιάζει μια μεταπολεμική διευθέτηση γα την Ουκρανία, το αν η Ουκρανία μπορεί να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ ή το πώς θα μπορούσε να λειτουργήσει μια αποχώρηση στρατευμάτων και από τις δύο πλευρές.

Μπορεί να μην υπάρξει ομόφωνη υποστήριξη για τη διατύπωση της διακήρυξης, είχε ξεκαθαρίσει ο Αυστριακός καγκελάριος Καρλ Νεχάμερ.

Η σύνοδος κορυφής φιλοδοξούσε επίσης να κατονομάσει τον οικοδεσπότη άλλης μίας τέτοιας συνάντησης -πιθανόν η Σαουδική Αραβία- όμως ο Νεχάμερ είπε πως είναι πολύ νωρίς για να ειπωθεί ποια μορφή μπορεί να λάβει μια τέτοια σύνοδος κορυφής και αν η Ρωσία θα είναι εκεί. Μία ακόμη ενδιάμεση διάσκεψη χωρίς τη συμμετοχή της Μόσχας μπορεί να χρειαστεί, είπε.

“Κατά τη γνώμη μου, η ανακοίνωση δεν θα υπογραφεί από όλους, επειδή και πάλι είναι ένα θέμα ειδικής επιλογής των λέξεων, όμως ακόμη και εκείνοι που δεν θα την υπογράψουν έχουν όλοι καταστήσει σαφές πως η θέση τους είναι η ίδια, ότι ο πόλεμος πρέπει να τελειώσει”, είπε.

“Όσο πιο πολλοί σύμμαχοι μπορούν να βρεθούν που να λένε ‘Τα πράγματα δεν μπορούν να συνεχιστούν με αυτό τον τρόπο”, “Αυτό πάει πολύ”, “Εκείνο το παρακάνει”, τόσο αυξάνει επίσης η ηθική πίεση στη Ρωσική Ομοσπονδία”, πρόσθεσε.

Το Κρεμλίνο δεν απέκλεισε μελλοντικές συνομιλίες με το Κίεβο αλλά είπε πως θα χρειαστούν εγγυήσεις ώστε να διασφαλιστεί η αξιοπιστία οιωνδήποτε διαπραγματεύσεων.

Μία πηγή δήλωσε πως δεν είναι σαφές αν η Σαουδική Αραβία θα ανακοινωθεί στη σύνοδο σήμερα ως ο επόμενος οικοδεσπότης των συνομιλιών.

Ηγέτες μεταξύ των ποίων η αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Κάμαλα Χάρις, ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν συναντήθηκαν στο Μπούργκενστοκ στην προσπάθεια να ενισχύσουν τη διεθνή υποστήριξη για να τελειώσει ο πόλεμος.

Closing address by President @violapamherd at the Summit on Peace in Ukraine:https://t.co/zuAjHEgn3s#UAPeaceSummit #PathToPeace pic.twitter.com/UsS6M8yZx0

— VBS – DDPS (@vbs_ddps) June 16, 2024

Πολλοί Δυτικοί ηγέτες καταδίκασαν την εισβολή και απέρριψαν τις αξιώσεις του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν σε τμήματα της Ουκρανίας ως προϋπόθεση για ειρήνη.

“Το κείμενο είναι ισορροπημένο, όλες οι θέσεις αρχών στις οποίες επέμεινε η Ουκρανία έχουν ληφθεί υπόψη”, είπε ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών Ντμίτρο Κουλέμπα στους δημοσιογράφους σχετικά με την τελική ανακοίνωση που θα εκδοθεί αργότερα.

“Βέβαια… καταλαβαίνουμε πολύ καλά πως θα έρθει κάποια στιγμή που θα είναι απαραίτητο να μιλήσουμε στη Ρωσία”, είπε. “Όμως η θέση μας είναι πολύ ξεκάθαρη: Δεν θα επιτρέψουμε στη Ρωσία να μιλάει τη γλώσσα των τελεσιγράφων όπως κάνει τώρα”.

Ορισμένοι ηγέτες αναχώρησαν, και οι σημερινές συνομιλίες στρέφονται προς την επιδίωξη μιας κοινής θέσης για την πυρηνική και την επισιτιστική ασφάλεια, καθώς και την επιστροφή των αιχμαλώτων πολέμου και των παιδιών που απομακρύνθηκαν με τη βία από την Ουκρανία στη διάρκεια της σύγκρουσης.

Δεν υπέγραψαν

Παράλληλα, η Σαουδική Αραβία, η Ινδία, η Νότια Αφρική, η Ταϊλάνδη, η Ινδονησία, το Μεξικό και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ήταν μεταξύ των χωρών που συμμετείχαν στη σύνοδο κορυφής για την ειρήνη στην Ουκρανία οι οποίες δεν υπέγραψαν το τελικό ανακοινωθέν, όπως δήλωσε σήμερα η ελβετική κυβέρνηση. Σε πολλές από αυτές τις χώρες η Μόσχα ασκεί έντονη επιρροή και μέσω οργανισμών όπως η BRICS. 

Η Ελβετία, που φιλοξένησε τη σύνοδο κορυφής, ανέφερε πως η τεράστια πλειονότητά τους υπέγραψε το ανακοινωθέν, σύμφωνα με κατάλογο τον οποίο οι Ελβετοί διοργανωτές ανήρτησαν κατά το κλείσιμο των εργασιών.

Η Βραζιλία, που αναφέρεται στον κατάλογο των συμμετεχόντων ως “παρατηρητής”, δεν περιλαμβάνεται ούτε κι αυτή στις χώρες που υπέγραψαν το τελικό ανακοινωθέν.
 

“Θα βοηθήσουμε με όλες μας τις δυνάμεις για μία διαρκή και δίκαιη ειρήνη”

Στην ολομέλεια της Διεθνούς Διάσκεψης για την Ουκρανία, τοποθετήθηκε σήμερα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ενώπιον των παγκόσμιων ηγετών και αξιωματούχων που λαμβάνουν μέρος. 

«Είμαστε όλοι εδώ για να καταδείξουμε τη δέσμευσή μας στο διεθνές δίκαιο και να διατρανώσουμε τη σημασία της Χάρτας των Ηνωμένων Εθνών. Να θυμίσουμε σε όλους ότι πρέπει να τηρείται το διεθνές δίκαιο, ότι οι χώρες και οι λαοί έχουν το δικαίωμα να επιλέγουν τις κυβερνήσεις τους και να καθορίζουν το μέλλον τους.

Και βεβαίως η πυρηνική ασφάλεια δεν μπορεί να τεθεί σε κίνδυνο ούτε και η επισιτιστική ασφάλεια. Όλοι συμφωνούμε ότι αυτή η ειρήνη δεν μπορεί να αποτελέσει το αποτέλεσμα μιας συνθηκολόγησης και γι αυτό θα βοηθήσουμε την Ουκρανία με όλες μας τις δυνάμεις να φτάσει σε μία διαρκή και δίκαιη ειρήνη μέσω σωστών διαπραγματεύσεων» δήλωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης .

Αργότερα ο Έλληνας πρωθυπουργός θα έχει και παρέμβαση στην ομάδα εργασίας για τη θεματική της επισιτιστικής ασφάλειας.