Στα πρόσφατα άρθρα μας αναφέραμε ότι η ιωνική φιλοσοφία βρήκε στην Αθήνα του 5ου αιώνα π.Χ., στο μορφωτικό αυτό κέντρο του ελληνικού κόσμου, την τελευταία της —έστω και ουσιωδώς διαφοροποιημένη— μορφή έκφρασης.

Σε σχέση με την ιωνική φιλοσοφία πρέπει να αντιληφθούμε και τη δημιουργία ενός ατομιστικού κοσμοειδώλου την ίδια περίοδο, γεγονός που θεωρείται ως καθοριστική συμβολή του ελληνικού πνεύματος στο πεδίο της ερμηνείας της φύσης.

Ο ατομισμός συνδέεται κατεξοχήν με το όνομα του Δημόκριτου από τα Άβδηρα, μια ιωνική αποικία σε θρακικό έδαφος, πατρίδα και του Πρωταγόρα.

Το έτος γεννήσεως του Δημόκριτου υπήρξε περίπου το 460 π.Χ., καθώς ο ίδιος ήταν νέος όταν ο Αναξαγόρας βρισκόταν σε προβεβηκυία ηλικία.

Ο Δημόκριτος ήταν συνομήλικος σχεδόν με τον Σωκράτη, αλλά έζησε σαφώς περισσότερο από εκείνον — σύμφωνα με την αρχαία παράδοση, άγγιξε ή και ξεπέρασε τον έναν αιώνα ζωής.

Υπήρξε μεγάλος ταξιδευτής, σύμφωνα δε με τον Διόδωρο παρέμεινε επί πέντε έτη στην Αίγυπτο, όπου σπούδασε αστρονομία.

Ο ίδιος αναφέρει ότι μετέβη και στην Αθήνα, με την οποία όμως δεν έμελλε να συνδεθεί στενά, όπως ο Αναξαγόρας και ο Πρωταγόρας.