Χρειάζεται μια ανάλυση εδάφους; Τι είναι η ανάλυση αυτή και πώς ερμηνεύονται τα αποτελέσματά της; Από ποιο σημείο του χωραφιού παίρνουμε δείγμα και σε τι αυτό θα μας βοηθήσει; Ερωτήσεις και οδηγίες πάνω στην ορθή καλλιεργητική τεχνική περιέχονται σε εγχειρίδιο, που έχει εκδώσει το Γ.Ε.Α.Λ Ξυλοκάστρου και στο οποίο εξετάζεται η σχέση εξάρτησης μεταξύ τους.     

Γιατί χρειάζεται μια ανάλυση εδάφους?

Είναι ο μόνος τρόπος για να μάθουμε μια σειρά από χαρακτηριστικά του εδάφους που καθορίζουν το επίπεδο της γονιμότητας του, δηλαδή την ικανότητά του να διαθέτει στα φυτά τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία σε επαρκείς ποσότητες και στις σωστές αναλογίες. Με βάση τα αποτελέσματα της ανάλυσης και τους άλλους εξωγενείς παράγοντες όπως μικροκλίμα, καλλιεργητικές τεχνικές , ποικιλία κλπ καθορίζονται όλες εκείνες οι επεμβάσεις που είναι απαραίτητες για την βελτίωση της γονιμότητας του εδάφους καθώς και η καταλληλότερη (και οικονομικότερη) λιπαντική αγωγή που πρέπει να εφαρμοστεί στην καλλιέργεια.

Τι είναι η ανάλυση του εδάφους?

Αφορά την μέτρηση μιας σειράς φυσικών και χημικών χαρακτηριστικών του εδάφους, όπως pH, αγωγιμότητα, οργανική ουσία κ.α. καθώς και στοιχείων που χρειάζονται στη θρέψη των φυτών , σε πολύ μεγαλύτερες (μακροστοιχεία) ή σε μικρές (ιχνοστοιχεία) ποσότητες όπως ασβέστιο , μαγνήσιο, κάλιο, φώσφορος σίδηρος, βόριο, ψευδάργυρος κ. α.

Βέβαια μια ανάλυση εδάφους δεν σημαίνει ότι πρέπει να περιλαμβάνει όλα τα παραπάνω. Μπορεί να αναφέρεται σε κάποια από αυτά, ανάλογα με το πρόβλημα που κατά περίπτωση ο παραγωγός αντιμετωπίζει.

Πως ερμηνεύονται τα αποτελέσματα μιας ανάλυσης εδάφους?

Η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων μιας ανάλυσης εδάφους γίνεται από γεωπόνους με γνώση και εμπειρία σε θέματα εδαφολογίας και θρέψης φυτών.

Δεν υπάρχουν απόλυτοι κανόνες για την αξιολόγηση των αναλύσεων παρά μόνο κάποιες γενικές αρχές. Κάθε έδαφος έχει τις ιδιομορφίες του, το δικό του ιστορικό (προηγούμενες καλλιέργειες, λιπάνσεις που έχουν εφαρμοστεί στο παρελθόν, ποιότητα εφαρμοζόμενου νερού άρδευσης, κ.α.) και αποτελεί μια ξεχωριστή περίπτωση.

Με βάση τα αποτελέσματα των αναλύσεων μπορούν να αντιμετωπισθούν θέματα όπως:

·        Χαμηλές αποδώσεις που οφείλονται στη μειωμένη γονιμότητα του εδάφους ή υποβαθμισμένης ποιότητας προϊόντα

·        Προβλήματα ανισορροπίας θρέψης των φυτών από εφαρμογή λανθασμένης λιπαντικής αγωγής, και

·        Επιβάρυνση του κόστους παραγωγής λόγω υπερβολικής κατανάλωσης λιπασμάτων στην εφαρμογή στο χωράφι.

Από ποια σημεία του χωραφιού παίρνουμε δείγμα.

Σε δενδρώδεις καλλιέργειες η δειγματοληψία γίνεται κάτω από την κόμη των δέντρων ενώ σε κηπευτικές από την γραμμή φύτευσης, εκεί δηλαδή που πέφτουν τα λιπάσματα και «δουλεύει» το ριζικό σύστημα των φυτών.

Για την δειγματοληψία αποφεύγονται μη χαρακτηριστικές περιοχές , όπως κοντά σε δρόμους , τα σύνορα του χωραφιού, περιοχές που νεροκρατούν, σαμάρια, σημεία με πρόσφατη λίπανση, κ.α. Η δειγματοληψία θα πρέπει να γίνεται σε απόσταση τουλάχιστον 2 μ. από τις παραπάνω θέσεις. Επίσης αποφεύγουμε να παίρνουμε δείγμα μετά από μια έντονη βροχή ή μετά από πότισμα της καλλιέργειας. Περιμένουμε το χώμα που θέλουμε να αναλύσουμε να είναι «στον ρόγο του».

·        Για κηπευτικές – λαχανοκομικές καλλιέργειες, θερμοκηπιακές ή υπαίθριες παίρνουμε δείγματα από βάθος 0-20 εκατοστά.

·        Για δενδρώδεις καλλιέργειες και αμπέλια παίρνουμε δείγματα από βάθος 0-40 εκατοστά.

·        Για προσδιορισμό αναγκών μόνο σε ασβέστιο παίρνουμε δείγματα από βάθος 0-15 εκατοστά.

·        Για καλλιέργειες σε σαμάρια παίρνουμε δείγματα από τα σαμάρια (το ύψος των σαμαριών συνυπολογίζεται στο βάθος δειγματοληψίας).

·        Σε χωράφια που εμφανίζουν διαφορετικές στρώσεις κατά βάθος παίρνονται δείγματα ξεχωριστά από κάθε στρώση και τοποθετούνται σε χωριστές σακούλες. Φυσικά για οποιαδήποτε απορία επικοινωνεί ο παραγωγός με τους ειδικούς Εδαφολόγους –  Γεωπόνους του Εργαστηρίου.

Πως πρέπει να πάρουμε το δείγμα?

Αρχικά απορρίπτουμε την επιφανειακή στρώση (χορτάρια, υπολείμματα φύλλων, κλπ.) και με έναν κατάλληλο δειγματολήπτη παίρνουμε δείγμα από το επιθυμητό βάθος. Οι δειγματολήπτες είναι ουσιαστικά μεταλλικοί σωλήνες που βυθίζονται στο έδαφος και αφαιρούν ένα ομοιόμορφο δείγμα χώματος.

Αν δεν υπάρχει δειγματολήπτης ανοίγουμε έναν λάκκο με το επιθυμητό βάθος χρησιμοποιώντας φτυάρι, τσάπα , πατόφτυαρο. Από μια πλευρά του λάκκου παίρνουμε μια φέτα χώματος από την επιφάνεια έως το βάθος που απαιτείται. Επαναλαμβάνεται η διαδικασία και στα υπόλοιπα σημεία δειγματοληψίας. Το χώμα που έχει συλλεχτεί ανακατεύεται για να ομογενοποιηθεί και σε μια σακούλα βάζουμε το τελικό δείγμα βάρους 1-2 κιλά. Η σακούλα να είναι καθαρή και όχι από λιπάσματα ή γεωργικά φάρμακα.

Σε ένα χαρτί που συνοδεύει το μείγμα σημειώνουμε: ονοματεπώνυμο, διεύθυνση, τηλέφωνο, περιοχή δειγματοληψίας, ημερομηνία, καλλιέργεια, έκταση χωραφιού, βάθος δειγματοληψίας ,τρόπος ποτίσματος και όποια άλλα στοιχεία κρίνουμε απαραίτητα .Ταυτόχρονα ειδοποιούμε το εργαστήριο για την αποστολή του δείγματος.

Κάθε πότε να κάνουμε ανάλυση εδάφους?

Στις δενδρώδεις καλλιέργειες κάνουμε ανάλυση συνήθως κάθε 3-4 χρόνια. Σε αμμώδη εδάφη με πολλές βροχοπτώσεις , ανάλυση εδάφους θα πρέπει να γίνεται πιο συχνά.