Η πρωτοφανής για το ελληνικό δημόσιο χρέος συγκυρία στην νομισματική πολιτική της ΕΚΤ και η διαφαινόμενη επέκταση της διάρκειάς της, διαμορφώνουν εξαιρετικά θετικές προϋποθέσεις για μία μίνι αναδιάρθρωση του χρέους, με στόχο την περαιτέρω απομείωση του κόστους εξυπηρέτησης.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το ΥΠΟΙΚ εκτιμά ότι χωρίς να επηρεασθεί ο συνολικός όγκος του χρέους μπορούν να απομειωθούν “ακριβά” τμήματα του χρέους ή τίτλοι λιγότερο ελκυστικοί στην αγορά και να αντικατασταθούν με άλλους με υψηλή ζήτηση στη δευτερογενή αγορά, οι οποίοι να ευνοούν περισσότερο τη συνολική διάρθρωση του χρέους.

Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η πρόσφατη εξαγγελία επανέκδοσης του τελευταίου 15ετούς ομολόγου. 

Στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής, τόσο για το υπόλοιπο του έτους όσο και για το α΄ εξάμηνο του 2021 ετοιμάζονται κάποιες αλλαγές. 

Σ’ αυτές περιλαμβάνεται η σχεδόν ολοκληρωτική απαλλαγή από το υπόλοιπο του χρέους προς το ΔΝΤ με την σταδιακή προεξόφλησή του μέσα στους επόμενους μήνες, όπως επίσης και η μείωση του όγκου των εντόκων γραμματίων κατα 3-4 δισ. ευρώ. 

Οι προεξοφλήσεις του ΔΝΤ και η μείωση των εκδόσεων των εντόκων πρόκειται να αντικατασταθεί με μεσομακροπρόθεσμους τίτλους των οποίων οι αποδόσεις πλέον είτε τείνουν στο μηδέν, είτε κινούνται σταθερά γύρω και κάτω της μονάδας. 

Οι προθέσεις της αγοράς ανιχνεύονται σταθερά από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΟΔΔΗΧ και μέχρι το τέλος του έτους θα έχουν δρομολογηθεί οι σχετικές εκδόσεις.

Πληροφορίες που προκύπτουν από τις διεργασίες αυτές αναφέρουν ότι εκτός από την επανέκδοση του ομολόγου 15ετούς διάρκειας, εξετάζεται μια ακόμη έκδοση, με διάρκεια 7 ετών. 

Βέβαια προς το παρόν τίποτα δεν είναι οριστικό ως προς την τελική σύνθεση των παρεμβάσεων και οι σχετικές αποφάσεις μπορούν να αναπροσαρμοσθούν ανά πάσα στιγμή ανάλογα με τις “τάσεις” που διαπιστώνονται στην αγορά. 

Για παράδειγμα σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, παράγοντες του κύκλου των primary dealers, αναφέρουν ότι δεν θα πρέπει να αποκλείεται και το ενδεχόμενο εκδόσεων πολύ μεγαλύτερης διάρκειας καθώς οι πιέσεις στις αποδόσεις θα ευνοούσαν ενδεχομένως μία τέτοια κίνηση από πλευράς ελληνικού δημοσίου. 

Σε κάθε περίπτωση πάντως ο ορίζοντας εκδήλωσης των κινήσεων που θα ολοκληρώσουν μία τέτοια μίνι αναδιάρθρωση του χρέους δεν προβλέπεται να κλείσει πριν από τα μέσα του 2021. 

Το μέλλον του PEPP και το ελληνικό χρέος 

Από την πλευρά του ΟΔΔΗΧ, η σταθερή προοπτική στο πλαίσιο της οποίας εντάσσονται όλες οι κινήσεις που μέχρι στιγμής υλοποιούνται, καθορίζεται από το γεγονός ότι όλες οι εκδόσεις χρέους και οι σχετικές αλλαγές στην σύνθεσή του ανταποκρίνονται …με μέτρο στην εξαιρετικά υψηλή ζήτηση ελληνικού κρατικού χρέους το οποίο έχει εντελώς “μοναδικά” χαρακτηριστικά. 

Τα ελληνικά ομόλογα παρότι παραμένουν σε διαβάθμιση non investment grade (δηλαδή jung/σκουπίδια):

– έχουν ενταχθεί στο έκτακτο προγραμμα αγορών της ΕΚΤ, το PEPP, το οποίο θα ισχύει τουλάχιστον μέχρι τα μέσα του 2021 και κατά συνέπεια θεωρούνται ασφαλή,

– το ύψος των ομολόγων που θα μπορούσε να αγοράσει η ΕΚΤ με βάση την “κλείδα” της Ελλάδας στο συνολικό πρόγραμμα, είναι περισσότερα από όσα υπάρχουν διαθέσιμα στις αγορές,

– ήδη έχει αρχίσει η ζύμωση στο εσωτερικό της ΕΚΤ για πιθανή επέκταση του προγράμματος του PEPP τόσο ως προς την διάρκειά του (πέραν του Ιουνίου του 2021) όσο και ως προς το μέγεθός του (επιπλέον 400 δισ. ευρώ),

– έχουν τις υψηλότερες μέχρι στιγμής αποδόσεις από όλες τις άλλες χώρες της Ευρωζώνης ακόμα και από την Ιταλία, αλλά η τάση δείχνει ότι αυτές οι αποδόσεις μπορεί σύντομα να μηδενισθούν, 

– είναι τα μοναδικά κρατικά ομόλογα για τα οποία το δημόσιο διαθέτει ένα ποσό της τάξης των 35-37 δισ. ευρώ (το περιβόητο μαξιλάρι) που αποτελούν μοναδική εγγύηση για την αποπληρωμή του χρέους τα επόμενα χρόνια,

– οι εκδόσεις που πραγματοποιούνται από τον ΟΔΔΗΧ όσον αφορά την προσφορά παραμένουν πάντα πολύ χαμηλότερα από την ζήτηση, με αποτέλεσμα κάθε έκδοση να συμβάλει στην περαιτέρω μείωση των αποδόσεων και στην αύξηση των τιμών τους, ενώ παράλληλα τελευταία παρατηρείται και η διολίσθηση των spreads,

– η δρομολόγηση του Ταμείου Ανάκαμψης και η παράλληλη διαθεσιμότητα των πόρων των σχετικών προγραμμάτων του ESM αυξάνουν ακόμα περισσότερο τόσο τον όγκο όσο και την διάρκεια ασφαλούς περιόδου για τα ελληνικά ομόλογα. 

Για όλους αυτούς τους λόγους τα ελληνικά ομόλογα φαίνεται να αποτελούν υλικό “δυσεύρετο” στη δευτερογενή αγορά της Ευρωζώνης, ακυρώνοντας τουλάχιστον προς το παρόν την “μελανιά” της διαβάθμισης του non investment grade. 

Βέβαια, η πλειονότητα των λόγων που προαναφέρονται ως πλεονεκτήματα αποτελούν συνάρτηση της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ και του χρόνου που αυτή θα συνεχίσει στην ίδια κατεύθυνση.

Ολα όμως δείχνουν ότι η “τάση” αυτή δεν πρόκειται να αλλάξει στον ορατό ορίζοντα και αυτό διαμορφώνει και την στάση των αγορών απέναντι στο ελληνικό δημόσιο χρέος, το οποίο λόγω της ύφεσης εξακολουθεί να παραμένει σε επίπεδα γύρω από το 200% του ΑΕΠ. 

Αυτό άλλωστε είναι και το βασικό κίνητρο για μία σταδιακή και σχετικά ασφαλή – και προπαντός αποδεκτή από τις αγορές – μίνι αναδιάρθρωσή του. 

Με “απαλλαγή” από το ακριβό υπόλοιπο του δανείου του ΔΝΤ και αντικατάστασή του με τίτλους πολύ χαμηλότερου κόστους εξυπηρέτησης, που μπορούν να καλύψουν μέρος της ασφυκτικής ζήτησης για κρατικούς τίτλους στη δευτερογενή αγορά.

Την ίδια ανάγκη πρόκειται να καλύψουν και οι μεγαλύτερης διάρκειας τίτλοι που θα αντικαταστήσουν μέρος του όγκου των εντόκων γραμματίων. 

Πρέπει να επισημανθεί πάντως ότι αυτή η “μη ικανοποιούμενη” ζήτηση με τη σειρά της διευκολύνει τις διαδικασίες εκδόσεων τίτλων που θα συνδέονται με την απομείωση των NPLs, μέσω “Ηρακλή” αλλά και των άλλων σχημάτων που θα ακολουθήσουν.