Το Kurban Bayramı (Η Γιορτή της Θυσίας) είναι η μία από τις δύο μεγάλες γιορτές του ισλαμικού κόσμου. Η άλλη είναι το Ramazan Bayramı ή Şeker Bayramı.

Ας αναφερθούμε αρχικά στην προέλευση της λέξης kurban. Είναι συνώνυμη της λέξης kurbiyyet (κουρμπιγιέτ) που σημαίνει εγγύτητα ή προσέγγιση. Θα πει πλησιάζω κάτι.

Με την θρησκευτική έννοια θα λέγαμε «πλησιάζω τον Allah».

Η θυσία γίνεται για να δοξαστεί ο Allah και είναι παράδοση να θυσιάζεται ένα από τα πλάσματα που δημιούργησε ο Θεός.

Ραμαζάν ή Ραμαντάν (Ραμαζάνι στα ελληνικά) είναι ο μήνας της νηστείας, ενώ τα δύο μεγάλα μπαϊράμια (=γιορτές) των μουσουλμάνων στην Ελλάδα είναι το Σεκέρ Μπαϊράμ (Ιντ αλ-φιτρ), και το Κουρμπάν Μπαϊράμ (Ιντ αλ-αντχά).

Η περίοδος νηστείας είναι διαδεδομένη σε πολλές θρησκείες, όπως στην Ορθοδοξία έχουμε τη Σαρακοστή. Το ίδιο και οι μουσουλμάνοι γιορτάζουν κάθε χρόνο το Ραμαζάνι.

Το Ραμαζάνι, εκ τoυ τουρκικού ραμαζάν και του αραβικού ραμαντάν, είναι θρησκευτική μουσουλμανική εορτή νηστείας.

Αποτελεί ονομασία του ένατου μήνα του μουσουλμανικού έτους, κατά τον οποίο, σύμφωνα με την παράδοση, δόθηκε το Κοράνι στους ανθρώπους προκειμένου οι κανόνες του να αποτελέσουν οδηγό της ζωής τους.

Με αυτό το τρόπο το Ραμαζάνι χαρακτηρίζεται ως ένας από τους «πέντε στύλους» του Ισλάμ με χαρακτήρα υπακοής, εξιλασμού και προσευχής προς τον Θεό.

Σύμφωνα με τον κυλιόμενο χαρακτήρα που παρουσιάζει το αραβικό ημερολόγιο, κάθε χρόνο το Ραμαζάνι εορτάζεται κατά 10 ημέρες νωρίτερα του προηγουμένου έτους.

Αποχή από το φαγητό και το νερό μέχρι τη δύση του ήλιου.

Σε όλο το χρονικό διάστημα του Ραμαζανιού, διάρκειας ενός μηνός, οι μουσουλμάνοι απέχουν υποχρεωτικά, από ανατολής μέχρι δύσεως του ηλίου, από κάθε είδους τροφή, ακόμη και νερό, πολύ δε περισσότερο από κάπνισμα, ποτό, αρώματα και σεξουαλικές επαφές, όχι όμως στο υπόλοιπο διάστημα μέχρι την ανατολή του ηλίου.

Ωστόσο αυτό είναι το καθαρά εξωτερικό, πρακτικό μέρος της νηστείας.

Η πνευματική πλευρά της νηστείας ορίζει απαγόρευση του ψέματος, του κουτσομπολιού, της εξαπάτησης, της κακίας και γενικά όλων των αρνητικών χαρακτηριστικών των ανθρώπων.

Όπως ορίζεται στο Κοράνι, η νηστεία είναι μια αυστηρή πράξη βαθιάς προσωπικής λατρείας κατά την οποία οι μουσουλμάνοι επιδιώκουν το υψηλότερο επίπεδο συνειδητοποίησης του Θείου.

Ο μήνας Ραμαντάν είναι μία χρονική περίοδος κατάλληλη για προσευχή, για καλές πράξεις, για περισσότερο χρόνο με την οικογένεια και τους φίλους.

Η νηστεία έχει σκοπό να βοηθήσει τους μουσουλμάνους να μάθουν την αυτοπειθαρχία, την εγκράτεια, τη γενναιοδωρία αλλά και την υπομονή.

Τους θυμίζει επίσης το πόσο υποφέρουν οι φτωχοί.

Το Ραμαζάνι περιλαμβάνει δύο κύρια γεύματα: το Σουχούρ, πριν από την ανατολή, και το Ιφτάρ, μετά από τη δύση.

Τα γεύματα αυτά περιλαμβάνουν χουρμάδες ακολουθώντας το παράδειγμα του Προφήτη Μωάμεθ.

Μετά από το Ιφτάρ και μέχρι το Σοχούρ την άλλη μέρα, ο καθένας μπορεί να φάει ότι επιθυμεί από φαγητό, γλυκά και ποτά, εκτός από αλκοόλ και χοιρινό κρέας (είναι απαγορευμένα από τον Θεό και αναφέρονται στο Κοράνι).

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν και εξαιρέσεις από τη νηστεία.

Ο άρρωστος και ο ταξιδιώτης είναι από αυτούς που εξαιρούνται, αλλά πρέπει μετά τη θεραπεία τους ή το ταξίδι να κάνουν κανονικά τη νηστεία για όλες τις μέρες που χάσανε.

Η εξαίρεση περιλαμβάνει και τις γυναίκες οι οποίες έχουν τη μηνιαία τους περίοδο, καθώς και τις γυναίκες οι οποίες κυοφορούν.

Επίσης κάθε ένας που αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα υγείας , δικαιολογείται να απέχει όλο τον μήνα.

Μπαϊράμι

Το Μπαϊράμ (τουρκικα: bayram και εξελληνισμένα μπαϊράμι) είναι η Τουρκική λέξη για εθνική γιορτή ή αργία, που αναφέρεται και σε εθνικές (κοσμικές) και θρησκευτικές γιορτές.

Μεγάλες μη τουρκικές ή μη Ισλαμικές παραδόσεις και εορτασμοί μπορεί επίσης να αποκαλούνται Μπαϊράμια, όπως δηλαδή το Halloween, τα Χριστούγεννα, το Πάσχα, το Χάνουκα και άλλα.

Στην Ελλάδα η λέξη μπαϊράμι αναφέρεται στις δύο μεγάλες γιορτές των Ελλήνων Μουσουλμάνων (που βρίσκονται κυρίως στη Θράκη), το Σεκέρ Μπαϊράμ (Ιντ αλ-φιτρ), και το Κουρμπάν Μπαϊράμ (Ιντ αλ-αντχά).

Ιντ αλ-φιτρ ή μικρό Μπαϊράμι

Το Ιντ αλ-φιτρ ή Σεκέρ Μπαϊράμ (το μπαϊράμι των γλυκών) ή μικρό Μπαϊράμι είναι μουσουλμανική εορτή που γίνεται μετά το τέλος του μήνα Ραμαντάν, του ισλαμικού ιερού μήνα της νηστείας.

Το ιντ είναι μια αραβική λέξη που σημαίνει «τον εορτασμό», ενώ φιτρ σημαίνει «το τέλος της νηστείας»

καθ συμβολίζει το τέλος της περιόδου νηστείας.

Η Ιντ αλ-φιτρ αρχίζει την ημέρα μετά το τέλος του Ραμαντάν.

Την ημέρα του εορτασμού, μια μουσουλμανική οικογένεια ξυπνάει με το χάραμα, κάνει την πρώτη καθημερινή προσευχή, και απαιτείται να φάει λίγο, συμβολίζοντας το τέλος του Ραμαζανιού. Παρευρίσκονται έπειτα στις προσευχές που λαβαίνουν χώρα στα τεμένη, σε ανοιχτούς χώρους και σε στάδια.

Η προσευχή είναι γενικά σύντομη και ακολουθείται από ένα κήρυγμα (khuṭba).

Οι προσκυνητές χαιρετούν και αγκαλιάζουν ο ένας τον άλλον με πνεύμα ειρήνης και αγάπης μετά από την προσευχή.

Στη συνέχεια, οι εορτασμοί και η χαρούμενη διάθεση εκδηλώνονται συνήθως με τις επισκέψεις στα σπίτια των συγγενών και των φίλων για την ανταλλαγή ευχών.

Όταν το Ραμαντάν τελειώνει, οι μουσουλμάνοι δίνουν ως ελεημοσύνη ένα συγκεκριμένο ποσό, που έχει υπολογιστεί ώστε να είναι ικανό να ταΐσει έναν φτωχό για μία ημέρα.

Αυτό είναι γνωστό ως «φίτρα» και η σημασία του είναι η υπενθύμιση ότι υπάρχουν άνθρωποι που υποφέρουν και πρέπει να τους βοηθήσουμε.

Ιντ αλ-αντχά ή Μεγάλο Μπαϊράμι

Το Ιντ αλ-αντχά ή Κουρμπάν Μπαϊράμ (το μπαϊράμι της θυσίας) ή Μεγάλο Μπαϊράμι είναι ένα θρησκευτικό φεστιβάλ που γιορτάζεται από τους Μουσουλμάνους παγκοσμίως ως εορτασμός της προθυμίας του Αβραάμ να θυσιάσει το γιο του Ισμαήλ για τον Αλλάχ.

Το Κουρμπάν Μπαϊράμ διαρκεί 3 ημέρες και αρχίζει τη 10η ημέρα του μήνα Dhul Hijja του σεληνιακού ισλαμικού ημερολογίου.

Συμβαίνει να είναι περίπου 70 ημέρες μετά από το τέλος του Ραμαζανίου.

Για το 2020, πέφτει μεταξύ 30 Ιουλίου και 3 Αυγούστου.

Η μέρα της γιορτής ξεκινάει από την πρώτη πρωινή προσευχή στο τζαμί, γίνονται επισκέψεις στους τάφους των συγγενών, και κατόπιν το πρωί όσοι επιθυμούν και μπορούν πραγματοποιούν τη θυσία, σφάζοντας συνήθως ένα αρνί.

Η θυσία ζώου στο Ισλάμ, νομιμοποιήθηκε κατά το δεύτερο έτος του Hicret (623) και κρίθηκε αναγκαστικό για τους εύπορους καθότι αναφερόταν στη σούρα Kevser του Ιερού Κορανίου.

Θυσία μπορεί να κάνει όποιος είναι μουσουλμάνος, ελεύθερος και πλούσιος και να μην είναι σε ταξίδι.

Το μέτρο του πλούτου είναι να έχει κανείς στην ιδιοκτησία του 96 γραμμάρια χρυσό ή 640 γραμμάρια ασήμι.

Άκυρη θεωρείται η θυσία όποιου δεν έχει την παραπάνω οικονομική δύναμη.

Η θυσία είναι μια υποχρέωση που οφείλουν να εκπληρώσουν οι ευκατάστατοι αλλά δεν είναι ρητός κανόνας (farz).

Το Κοράνι λέει: «Προσευχήσου και θυσίασε για τον Θεό σου».

Τα ζώα για θυσία είναι το πρόβατο, το κατσίκι, το μοσχάρι, η αγελάδα και η καμήλα.

Δεν θυσιάζονται ζώα όπως κότα, χήνα και γαλοπούλα.

Το Kurban έχει ορισμένους κανόνες και θεμελιώδεις αρχές όπως επίσης και παραδόσεις. Το άτομο που κάνει τη θυσία οφείλει να είναι εκεί ο ίδιος, εκτός αν αφήσει κάποιον να τον εκπροσωπήσει αλλά μόνο σε ειδικές περιστάσεις.

Αλλά το σημαντικότερο είναι η μοιρασιά. Το ζώο της θυσίας χωρίζεται στα τρία. Το ένα προορίζεται για τους φτωχούς, το άλλο για τους συγγενείς και φίλους που δεν θυσίασαν ζώο. Το τρίτο μένει οπωσδήποτε στο σπίτι.

Στις μέρες μας πάντως οι περισσότεροι ούτε καν βλέπουν τη θυσία.

Το πληρώνουν και τα λεφτά πηγαίνουν σε κάποιο φιλανθρωπικό ίδρυμα.

Ωστόσο αυτό δημιουργεί αντιπαραθέσεις αφού θεωρείται κάτι σαν δωρεά και λέγεται πως η δωρεά μπορεί να γίνει ανά πάσα στιγμή αλλά η θυσία οφείλει να γίνει στον καιρό της δηλαδή την γιορτή.

Το Kurban Bayramı δεν περιλαμβάνει μόνο τη θυσία των ζώων.

Είναι και η επίσκεψη στην Κάαμπα για να μπορέσεις να γίνεις προσκυνητής (hac), να θυσιάζεις ζώα σε θρησκευτικές τελετές και άλλες αξίες.

Η γιορτή αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία αφού το ιερό καθήκον του hac πραγματοποιείται τον ίδιο καιρό.

Στην Τουρκία γιορτάζεται με βάση τους κανόνες της ισλαμικής θρησκείας.

Όσοι θεωρούνται σε καλή οικονομική κατάσταση πηγαίνουν στη Μέκκα και επισκέπτονται την Κάαμπα για να εκπληρώσουν το καθήκον τους και να θυσιάσουν ζώο.

Όσοι δεν μπορούν να πάνε και οι υπόλοιποι πιστοί, μοιράζουν στους φτωχούς που έχουν γύρω τους το κρέας της θυσίας.

Πραγματοποιούνται επίσης επισκέψεις στους κοντινούς συγγενείς, όπου αποδίδεται σεβασμός και δίνονται ευχές, ενώ οι μικρότεροι παίρνουν και κεράσματα και λεφτά.

Το μεσημέρι πραγματοποιείται το τραπέζι με το κρέας του κουρμπανιού, ενώ μέρος έχει μοιραστεί στους φτωχούς και τους συγγενείς.